Waarom zetten we ons eigenlijk in voor de stad? En hoe doen we dat op een goede manier? -Dat bespraken we met ongeveer 40 professionals tijdens mijn afscheidsbijeenkomst ‘Wat drijft ons’, afgelopen donderdag in Amsterdamse School Museum het Schip, met Roel Cascoland van collectief Cascoland, dr. ir. Flora Nycolaas van Directie Ruimte en Duurzaamheid gemeente Amsterdam en Sorcha Edwards van Housing Europe. Hier vind je het verslag.
Wat drijft ons: Sorcha Edwards / Housing Europe
‘Wanneer je het goed hebt, kun je ook iets doen voor mensen die het minder hebben’. Dat vertelden Sorcha Edwards’s ouders en grootouders haar toen ze jong was. Die missie is altijd gebleven. ‘Er is onrechtvaardigheid en ongelijkheid in de wereld. Juist als je het goed hebt, kun je iets betekenen om dat te verkleinen. De wereld eindigt niet bij je voortuin.’
Voor haar houdt dat in dat ze werkt aan betere volkshuisvesting in Europa.
Er zijn op dit moment veel te weinig betaalbare woningen, waar eigenlijk iedereen last van heeft. Of je nou zelf woningzoekende bent, of omdat mensen in je omgeving geen plek kunnen vinden. Te veel mensen leven zonder de absolute basis van een eigen huis.
Dat is niet alleen voor henzelf problematisch, maar ook voor de maatschappij. Want hoe kan je van dak- en thuislozen verwachten dat ze volwaardig deelnemen aan de maatschappij en democratie wanneer de veiligheid van een eigen huis ontbreekt. Goede volkshuisvesting is de basis voor democratie.
Maar hoe vertaal je dat commitment in concrete actie? -Daarvoor waren de bijdragen van Roel Schoenmakers en Flora Nycolaas inspirerend.
Meer democratisering en inclusie: Roel Schoenmakers / Cascoland
Roel Schoenmakers, van collectief ‘Cascoland’, is al sinds 2008 actief met projecten in Amsterdamse buurten met leefbaarheidsuitdagingen. Roel Cascoland kon putten uit jarenlange ervaring met het organiseren van kunstmanifestaties in de publieke ruimte, eerst op festivals zoals Oerol, maar later ook in townships in Zuid Afrika en Latijns Amerika.
Volgens Cascoland is kunst een middel om mensen te betrekken, om democratie en inclusie te versterken. Daar is grote behoefte aan, want de huidige maatschappij is zodanig ingericht dat grote groepen uitgesloten worden van het maatschappelijk verkeer, vanwege inkomensongelijkheid en culturele diversiteit.
Dat vindt zijn weerslag in de problemen die mensen ondervinden met ons complexe belasting/toeslagen stelsel. Maar mensen staan bijvoorbeeld ook buiten de maatschappij omdat ze niet werkend zijn, met name vrouwen in huishoudens waarvan alleen de man werkt.
Deze mensen hebben het gevoel dat ze er niet toe doen in de samenleving en hebben weinig vertrouwen in de overheid.
Door mensen te betrekken bij hun projecten in de buurt, door hun talenten te zien en ruimte te geven voor ontwikkeling en verbinding, werkt Cascoland aan meer inclusie. Roel vertelde kort over de projecten in de Amsterdamse Kolenkit en in de Van Deysselbuurt. Dat was inspirerend.
Werken vanuit liefde voor de stad: Flora Nycolaas / Gemeente Amsterdam
dr. ir. Flora Nycolaas, hoofdontwerper Stedenbouw bij gemeente Amsterdam, vertelde dat zij haar werk ziet als een ambacht, in de zin dat het even handmatig, tijdrovend en one-of-a-kind is als bijvoorbeeld een handgemaakte stoel.
In een korte presentatie nam ze ons mee in de wereld van stedenbouwkundige analyse en planvorming. Dingen die voor een leek niet direct zichtbaar zijn in de stad, worden door een stedenbouwkundige ontdekt, op kaart vastgelegd en vormen de basis voor een nieuw plan.
Maar hoe blijf je als professional in verbinding met de leek die niet getraind is om op deze manier te kijken en te denken? -Dat gebeurt door veel met stedelingen te praten over de stad, met kaarten erbij. Het blijkt dat mensen niet altijd kaart kunnen lezen en ook niet altijd begrijpen waar stedenbouw wel en niet over gaat. Ook zijn er conflicterende belangen. Dan is het belangrijk om veel uitleg te geven, transparant te zijn over de inzet van het gesprek en alle input op een integere manier te vertalen naar een plan.
Een dilemma is de mate waarin jouw eigen stijl of aanpak zijn weerslag mag hebben op het plan. Is het belangrijk dat een stedenbouwkundig plan of een beleidsnotitie vanuit een persoonlijke visie is gemaakt? Of zouden we de stedenbouw van de toekomst net zo goed door AI kunnen laten genereren?
We concludeerden dat de stad met name zo wordt gewaardeerd omdat ze gedurende vele eeuwen, met veel liefde door toegewijde ‘ambachtslieden’ is gemaakt. Als stedeling voel je de liefde voor stad en samenleving die stedenbouwkundigen, architecten, beleidsmakers in hun plannen hebben gestopt. Het is juist die persoonlijke dimensie die de wereld een ziel geeft.
Wat neem ik mee?
Deze bijeenkomst organiseerde ik omdat ik na ruim 7 jaar afscheid neem van de Amsterdamse volkshuisvesting. Ik wil graag dichterbij huis (regio Rotterdam-Den Haag) werken en me ontwikkelen binnen een ander soort organisatie. De vraag werd me gesteld wat ik meeneem naar een volgende baan.
Dat is natuurlijk de drive om de maatschappij te versterken, met meer kansengelijkheid en geluk voor eenieder. Woningbouw is -zoals Sorcha het treffend verwoordde- een geweldig middel om dat te realiseren.
Tegelijk zie ik de uitdaging om de grote afstand tussen beleidsmaker en de leefwereld te overbruggen. Zoals Roel direct met buurtbewoners werkt, zo werk ik niet. Blijft de buurt daarmee voldoende in beeld? Deze bijeenkomst doet me andermaal beseffen dat je je als professional moet blijven inleven in wat er op straat, in de buurt, bij ‘gewone mensen’ gebeurt. Dat neem ik mee.
Tot slot besef ik me dat je als creatief persoon unieke dingen toe kan voegen aan een organisatie. Zoals Flora analyseert en plannen maakt, zoals Roel nieuwe projecten opzet. Zoals Sorcha nieuwe manieren vindt om het belang van betaalbaar wonen op de kaart te zetten. Zo hoop ik met mijn eigen creativiteit en energie bij te dragen in een volgende baan. Aan de slag!
Pepijns Post 