Stel: je bent architect en je krijgt de opdracht om een stoel te ontwerpen. Niet zomaar een stoel, maar een Zetel met hoofdletter Z. Het is namelijk een zetel in het gebouw van de Tweede Kamer. Je hebt al het hele complex ontworpen en nu mag je dus ook het meubilair tekenen.
Natuurlijk ontwerp je niet zomaar een stoel, maar eentje die jouw visie vertegenwoordigt op de Nederlandse democratie, want daarom ben je ontwerper: je wilt iets van je eigen ideeën gereflecteerd zien in je omgeving, de wereld.
In het ontwerpen van Stoelen met een Visie gingen vele bekende architecten je al voor. Marcel Breuer ontwierp de “Wassily”, Le Corbusier is bekend van zijn “Chaise Longue”, Ludwig Mies van der Rohe maakte de “Barcelona” en ook van onze eigen Gerrit Rietveld is een stoel bekend, voor het gemak bekend onder de naam “Rietveldstoel”. Eigenlijk heeft elke architect van enige naam zijn Stoel, de Tweede Kamerzetel wordt die van jou.
Terwijl je over de opdracht nadenkt schieten gedachten door je hoofd. Hetgeen jij gaat ontwerpen is een symbool van de Nederlandse democratie, een directe representatie van het Nederlandse volk. Bos was er tafelgast voor bij De wereld draait door, Rouwvoet zat ervoor in Lingo en Balkenende verscheen in RTL Boulevard. Mensen zouden een moord doen om in jouw Zetel te mogen zitten.
Dus sla je aan het ontwerpen. Je zoekt naar de meest sterke metafoor voor de Nederlandse democratie. Dan formuleer je een sterk tot de verbeelding sprekend concept en werkt dit uit. Maanden ben je bezig. Ten slotte kom je met een ontwerp……
En wat heb je dan ontworpen?
“Architect Pi de Bruin heeft geprobeerd het Nederlandse landschap naar de zaal te brengen. De stoelen hebben de vorm van een tulp, het tapijt is groen als gras en het plafond heeft de blauwgrijze kleur van de Nederlandse lucht. De zaal moest ook iets van een theater hebben. Vandaar dat de stoelen zijn opgesteld in de halfronde vorm van een Romeins-Grieks amfitheater. De roodpaarse wandpanelen met zeventien lagen olieverf van Rudi van der Windt onderstrepen het theatrale karakter.”
Aldus de website van de Tweede Kamer.
“De stoelen hebben de vorm van een tulp” -Is het werkelijk zo dat de Nederlandse democratie het beste te representeren is middels een het oubollige beeld van een veld tulpen? Dat slikken zelfs de rugzaktoeristen van het Damrak niet. “Tulips? –Yeah, right, but I smoke them?”
Een tulp staat voor het Nederland dat dit land niet is en nooit is geweest. We houden de naam “tulpenland” hoog omdat het in het buitenland zo’n fijn neutraal symbool is, maar in feite is een tulpenveld noch representatief voor het Nederlandse landschap noch voor het Nederlandse volk.
“De zaal moest ook iets van een theater hebben” –Is de Nederlandse democratie een soort theater? –Dus met toneelspelers, decorstukken, figuranten en souffleurs? Een gebouw van illusies, fictie en trucs? Als er iets is dat de Nederlandse democratie niet moet zijn, is de schaduwwereld van het theater.
Met de recentelijke rel rond de verkiezingsposter van de Partij voor de Dieren, komt dit alles in een nog vreemder licht te staan. Je wilt als ontwerper niet dat jouw Zetel het beeld wordt van een politieke stroming en je beroept je op het auteursrecht. Mensen zullen niet meer zien dat de stoel lijkt op een tulp die staat voor het Nederlandse volk. Als ze dat ooit zouden zien. Bovendien wil je geld zien omdat het jouw ontwerp is.
Misschien heeft de ontwerper van de posters onbewust aangevoeld dat de metafoor Tulp-Nederland te lullig is als representatie van het Nederlandse volk en is hij daarom bekrast. Trouwens: de stoel lijkt niet eens op een tulp.
Het concept van je ontwerp is te zwak, je verhaal is te plat. Het vraagt erom om misbruikt te worden door mensen die sterkere statements kunnen formuleren. Dat de Partij voor de Dieren dit heeft gedaan was dus verwachten. Eindelijk is jouw stoel geworden als de stoelen van Breuer, Le Corbusier, Mies van der Rohe en Rietveld: een stoel met een sterk achterliggend verhaal. Daar moet je geen geld voor eisen, daar moet je blij mee zijn!
Pepijns Post 