Dat Rotterdam een openluchtmuseum is van moderne architectuur waar je toevallig ook kan wonen, weet iedereen natuurlijk al lang. Ik waan me elke dag weer in een museum van hededaagse bouwkunst, met topstukken van Mecanoo, Norman Foster, Erick van Egeraat, UN studio, Wiel Aretz en Pi de Bruin. Ik kan de werken al fietsend bijna aanraken, terwijl nog veel meer andere sculpturale hoogstandjes aan de horizon gloren. Rotterdam is het mooiste museum van Nederland.
Als Rotterdam een museum is met kunstwerken, moet het ook een toegang hebben, zijn er suppoosten die het geheel conserveren en beschermen, je moet er een gids kunnen kopen en een route zodat je alle schatten van het museum kan beschouwen. Wisselende tentoonstellingen van stukken uit de collectie geven telkens een andere inzichten aan de toeschouwers, de mensen van de stad. De schier onbereikbare buitenwijken zijn de depots met de minder populaire kunststukken, die wachten om in latere tijden opnieuw te worden opgenomen in een route.
Wat is een museum zonder mensen die rondleidingen geven? Je hebt mensen nodig die telkens weer vertellen waarom hetgeen dat in het museum te zien is daar thuishoort. Heel belangrijk. Toen een mede student architectuur op bezoek kwam, voelde ik mijn roeping. Ik stelde een fietstocht op door openluchtmuseum Rotterdam die voerde langs alle grote schatten. Geen kunstwerk van hedendaagse architectuur zouden we overslaan. Ik haalde mijn bezoek op van het station, we stapten op de fiets en we vertrokken in de richting van de eerste zaal.
Zaal 1: Stationsplein. Met je rug naar het station zie je links het gebouw “Delfste poort” van Abe Bonnema, recht voor de Millenniumtoren van Webb, Zerafa en Menkes en rechts het Groothandelsgebouw van Maaskant en Tijen. Een doorgang aan de linkerkant leidt naar zaal 2, het Weena, waar links het hoofdkantoor van Unilever van Hoogstad te bewoneren is. Dan is aan de rechterkant de toegang tot zaal 3: de Coolsingel, met daarin de koopgoot van Pi de Bruin. Een doorgang aan de rechterkant leidt tot zaal 4: het schouwburgplein. De layout van deze zaal is van West 8 en aan de oostkant is de bioscoop van Koen van Velsen. Een stukje verder is zaal 5 te vinden: “museumpark”, waar men zich kan vergapen aan het NAI van Jo Coenen en de kunsthal van O.M.A. In zaal 6, nabij het Erasmus ziekenhuis, is de knutselhoek: een stukje stad waar mijn bezoeker in het kader van zijn afstuderen zijn eigen ontwerp aan het maken is. Zaal 7 is de Lloydpier waar de nieuwe Zeevaartschool van Neutelings-Riedijk pronkt. Deze zaal heeft een verrassing in petto. Het zojuist genoemde kunstwerk blijkt namelijk te betreden….
De deur van het spiksplinternieuwe schoolgebouw van topbureau Neutelings-Riedijk is open want deze avond is de ouderavond van de instelling, zo blijkt. We glippen tussen de ouders door naar binnen en vergapen ons aan het interieur. De ruimtes zijn complex en vloeien in elkaar over, materialen zijn in naadloze detaillering met elkaar verenigd, elke verdieping heeft een weergaloos uitzicht over de Maas en de sequentie in het vuurrode roltrappenhuis is helder maar toch complex. Van kunst kan je gelukkig worden, maar pas als je werkelijk één kan worden met een kunstwerk door het als bezoeker te betreden, kom je pas echt in hogere sferen. Er is geen kunst als moderne bouwkunst en wij architecten in spé genoten van de dingen die onze voorbeelden maakten.
Het is werkelijk zo dat je pas geniet van de dingen die je kent. Terwijl een museum droog is en oninteressant als de informatie achter de werken ontbreekt, gaan kunst leven als je weet wat de deal is van elk topstuk. Een openluchtmuseum als Rotterdam kan je kaal vinden en lelijk, maar wanneer je weet wat de parels zijn en waarom, waan je je werkelijk elke dag in een openluchtmuseum dat behalve gratis is, tevens de mooiste stukken heeft van het land. Het voordeel van architectuurstudent zijn, is dat je altijd wel een gebouw in de buurt heb om van te genieten.
Het moge duidelijk zijn dat mijn bezoekende collega-student architectuur lyrisch was en slechts met moeite weer vertrok. Vanwege tijdgebrek waren we niet eens tot de helft van de route gekomen die ik van te voren had uitgestippeld en dus bleven de zalen met UN studio, Norman Foster Bolles & Wilson en Mecanoo onontgonnen gebied. We spraken af snel de rondgang af te maken en tot die tijd te genieten van hetgeen we die avond hadden gezien. Er is geen kunst dan bouwkunst en er is geen museum dan Rotterdam. Wordt vervolgd…
Pepijns Post 