Een van de grote problemen waar de Rotterdamse stadsplanners tegenwoordig mee te maken hebben, is het ontbreken van de relatie tussen de havengebieden en de stad. Waar vroeger de haven en de stad met elkaar waren verweven, er eigenlijk geen verschil bestond, begint tegenwoordig de haven daar waar de stad ophoudt. De gemiddelde Rotterdammer kent de havens alleen van de kranen die vanaf de Erasmusbrug te zien zijn aan de horizon. Het is een andere wereld in de verte. Die andere wereld is te ontdekken door mee te gaan met de rondvaartdienst die onderaan diezelfde Erasmusbrug zijn aanlegsteiger heeft. Het is een populaire ontdekkingstocht, want de rondvaart door de haven is qua bezoekersaantallen de grootste attractie van Rotterdam. Afgelopen weekend was mijn zus op bezoek in de stad. Het was een mooie aanleiding om ook eens een rondvaart te doen. Het werd een interessante tocht….
Al vanaf het inschepen op de luxe rondvaartboot waanden we ons op vakantie. Om ons heen hoorden we mensen met een provinciale tongval en anderen die in het Engels, Frans of een andere buitenlandse taal met elkaar spraken. Meer dan de helft van de mensen had een fotocamera om de nek hangen (waaronder ikzelf). We waren toerist in eigen stad!
Bij het vertrek werd via de geluidsinstallatie een bandje afgespeeld waarop burgemeester Ivo Opstelten met zijn zware stem en aardappel-in-de-keel-accent ons in vier talen welkom heette. Dit soort welkomstwoorden zijn natuurlijk typisch voor toeristische attracties. Het zou vreemd zijn als dit bandje zou worden afgespeeld bij elke treinaankomst op het Centraal Station. Zo werkt het niet: als inwoner sluip je de stad binnen, als bezoeker wordt je onthaald en weer uitgezwaaid.
De tocht door de Rotterdamse haven was zeer interessant. Bij elke haven en elk bedrijf dat we passeerden kregen we uitleg. Van sinaasappelsaploodsen tot moderne droogdokken: geen detail bleef onbesproken. Mij bleef een beeld bij van een rauw, desolaat gebied met grote infrastructurele werken en machines. Een no-man’s-land van goederen, letterlijk de achterkant van het land. Erg mooi om te zien, maar ook erg leuk om weer te verlaten.
Ten slotte werd ook de recente stadvernieuwing rondom de Kop van Zuid aangedaan en kregen we uitleg over de nieuwe projecten aldaar. Volgens de speaker was het nieuwe stadsdeel “Een mooi voorbeeld van opnieuw samensmelten van haven en stad”, maar veel havenactiviteit is rondom de Kop van Zuid natuurlijk niet meer te vinden.
Terug bij de aanlegsteiger stapten we met een ervaring rijker weer op de kade. De haven was in onze beleving veel dichter bij dan voorheen. Als je weet waar een stad haar bestaansrecht aan ontleent, kijk je toch wat anders naar haar straten en gebouwen. Totdat er werkelijk een samensmelting van haven en stad plaats vindt is het maken van een rondvaart daarom zo gek nog niet. Dus: leer Rotterdam kennen en doe voor een uurtje alsof je een toerist bent!
Pepijns Post 